Versione :
Sardu

Baffi d’imperadori

U vilieru facìa baffi d’imperadori, navighendi impunenti cu drittu di prua, spintu cu masconu contr’a caruàna di l’ondi, chi s’ammuntunàini annant’a quiddh’ostaculu chi ghi s’era paratu dadavanti, in Canali. « Mari di currenti e mari di ventu so fendi a cazzotti und’e Bucchi di Bunifaziu », aìa cunsideratu u cumandanti : un maltesi di mezz’età, tarchiatu e cu a barba mità russa e mità bianca, chi aìa navigatu undu Miditirragnu da l’età di 14 anni. « Cumandu un vilieru rubustu e furtunatu chi fa baffi d’imperadori, da quant’è viloci - si dicia - e da so classi è u più meddhu da Gibilterra a Suez, e perdunqui nun gh’è d’aè paura ». Quista so sicurezza l’aìa sempri trasmissa a i so marinai. Quista vorta sarìa stata a stessa cosa : dui zicchirri e via...

Aìa fattu, però, riducì a li sumbrettu a purtata de veli e aìa inturcinatu- di perzona, mentri ghjastimmaia u sangui di Giuda, u velaccò di prua : cosa, quista, chi nunn’ere da iddhu, perché quiddhu compitu nun era u sou.

All’artezza du Toru di Corzica u grigali, chi s’era spurchendi sempri di più cu a tramuntana, s’era impinnatu artu cumi un’aquila riali e ppo s’era ammullatu annant’a i cimmi tisati, a vulelli guasi scugghjà.

Noti di viulinu tesi e sicchi frisciàini in mezz’all’arburatura cumi saetti du dimogniu chi di li vorti implusaini ma di li vorti prisintaini senza priambuli, l’occhju sbalancatu e scivertu du sprafundu, undi u vilieru s’era andendi a inziffà, migliu dopu migliu, cu a vilucità da ‘urpi insiguita da un brancu di cani arraiuliti.

Da u purpitu di puppa, undi era alligata l’asta cu a bandéra, u drappu d’uspitalità era statu strappatu c’un’ugnata mancina d’una reffica contrumanu. Pe un mumentu u telu biancu cu i quattru mori s’era acchimpatu a l’arburu maestru ma subbitu s’era sfilatu di prua pe sparì luntanu cumi un aquilonu.

Era un bruttu signali. Di norma purtàia mali. L’equipaggiu, chi puri n’aìa vistu di cotti e di crudi a bbordu di quiddhu vilieru, pe un mumentu s’era vistu perzu.

Avà u mari aggridìa a so preda di puppa piena, dopu avèlla spinta finament’allora da u giardinettu di dritta, fendila filà cumi una zigulinda, cu i so baffi d’imperadori, in bucca a u sprafundu. U timmonu, pe cunsiguenza da prissioni chi u mari facìa sutt’a l’arcaccia, aìa presu a girà in votu cumi u poèru, senza pudè assicurà guernu sicuru e rotta.

Purtendi in pesu u vilieru cumi una piuma annant’a sciumma, cu i so nuanta tonnellati, u mari, invilinatu, dagghìa a i marinai a misura di tuttu quiddhu chi nun cuntàini in quiddhu mumentu. A prua s’incugnàia und’e ll’acqua e ppo s’aizzagghìa impiriosa finament’a scuprì a fascia du torellu e s’abbattìa quindi cumi un arburu sdirrivatu, pisanti cumi un tronu, di corpu siccu, in un mari di li vorti moddhu e di li vorti duru cumi l’acciagghju.

Riducì ancora a supirfici velica, in quiddhi cundizioni, era guasi impussibbili, e d’antra parti, nun pudendi guernà cu timmonu, u cumandanti spiràia d’allascà a babordu di quiddhu tantu di pudè ripiddhà u cuntrollu da situazioni, e infilassi a cala Muru o a i Tamirici di Santa Maria, a un tiru di fucili da u Razzolu.

Mentri vinìa datu a urruli l’ordini pe quista operazioni, una palla di cannonu carica a ventu s’era inziffata dadaretu a u purpitu di puppa e dop’aè strappatu un pagghju di cordi di quiddhu viulinu du dimognu, aìa sfundatu a risistenza da vela cintrali und’u so puntu criticu. Sfilacci di téla si sbattulaini da tutti i parti a mezz’aria e cu a luci fioca de lanterni affumicati, parìni animi di morti pronti a cuddhì l’ossi sfatti di quiddhi marinai.

D’ugna tantu un furmini scaricaia, zigrinendi, a so putenza nell’aria nera e muntagni d’acqua salata cuprìni a cuperta. Sempri da grigali, dopu tanti troni, u cielu s’era cripatu cumi una buscicca senza fini e l’acqua durci ch’arrivàia a frustati annant’a i marinai, si misciàia avà cu ll’acqua salata chi s’avvintàia da prua ogni vorta chi a rota, calendi di pesu supr’a ll’ondi, purtaia a u so livellu u ponti bassu di cuperta.

U faru du Razzolu era distanti ancora più di tre migli e a so luci, chi in quiddhu sprafundu si vidìa a stentu, illuminàia appena una parti de scoddhi più neri da puntata.

Una butti piena d’acqua durci, arta cumi un cristianu, cu i doghi di rovere anticu e chirchi di ferru borchiatu, antru munumentu du vilieru, s’era ammullata di pésu da so presa di castagnu, dop’aè strappatu i cinghi di cuoiu chi l’aggantàini sutt’a scala di puppa, undi era stata sistimata a u mumentu du varu. Dopu aè presu u sbilanciu, cu a rullata du ponti, quiddhu scarmentu di butti s’era prisintata contru u boccaportu sarratu, e brinchendilu, s’avìa arrancatu, c’un corpu siccu cupertu da un tronu, una parti da murata di tribordu, purtendisi appressu, in un’alluvvioni d’acqua, cunseguenti a u scioppu, un marinaiu chi ghi s’era missu dadavanti pe apparalla.

Pe quiddhu curciu nun gh’era più nuddha da fa, e nisciunu d’infatti aìa fattu nuddha... Nisciunu s’era vurtatu indaretu... Cu cidimentu da murata s’era aperta ancora una falla und’e ll’opera morta chi accuddhìa acqua suttucuperta cumi una funtana. Appisantita dall’acqua chi inzuppàia un cintinuaiu di sacchi di farina accatastati und’a stiva, u vilieru s’era incrinatu ancora di quarche gradu e dopu pochi minuti di beccheggiu più cuntrullatu, a rota di prua s’era inziffata in mezz’a ll’ondi cun tamanta forza chi parìa . nun duenni sciurti più fora.

Quandu l’aìa fattu, u strallu aìa ciduto di schiantu e u bompressu, ghià incrinatu oramai monda più de i venti gradi « di leggi » supra a ligna di l’orizzonti, s’era ammurratu e l’acqua si l’aìa abbrancatu purtendisulu via in supirfici cumi un siluru. Era u signali chi pudìa purtà véli e arburatura a mullassi da un mumentu all’antru.

« U scarrocciu oramai è massimu - cunsideraia u cumandanti, imputenti ma non rassignatu - e l’avvanzu minimu ». Po, guardendi a macchia nera du Razzolu chi parìa avvanzà viloci dà murata sinistra, s’era dicisu. « Bisogna ammullà a tutti i costi i scotti da velatura bassa ». Nun gh’era statu mancu bisognu d’aprì bucca, a mumenti, chi un mucicosu, aggantatu a una cimma de ll’arburu maestru, dopu una curriulata d’occhi, s’era avvintatu discarzu undu corridoio cu i passi d’una pantera, e aìa ghjà fattu mità du so dueri, quandu c’un chioccu di mani, u sprafundu si l’aìa inguddhitu. A prua s’era inziffata sutt’acqua, e quandu era sciurtita fora, u ponti era pulitu c’un’antra vilatura in bandu.

U vilieru chi facìa baffi d’imperadori era custruitu parteppiù di quercia, chi era u legnu migliori, pisanti, duru, riggidu e forti, chi mantinìa be tutti i cullegamenti e risistìa all’urti cumi un tamburu. I scarmi de costuli, i maderi d’arcaccia, l’appostuli, i scarmi de cubbi, i ghirlandi, i serrettoni e u fasciami internu da stiva erini ancora iddhi du stessu legnu di quercia. A rota di prua, orgogliu di l’armatori, era di teck stagiunatu vinutu da Malesia. U drittu di prua e a chiglia erinu inneci d’un vecchju urmu d’Oneglia, d’ottima qualità, senza difetti o mancanzi. « Insomma - si dicìa u cumandanti pe fassi curagghju - u vilieru nun po andà a ffundu mancu cun tamantu sprafundu ».

A sicca d’u Razzolu, una schiena d’asinu a mezzu metru sutt’acqua aspittàia maligna, a trecentu metri da u custonu du faru, chi u scarrocciu du ‘entu e u mari traverzu avissini fattu u so dueri.

U primu chioccu era statu cussì fragurosu chi aìa firmatu u cori pe un mumentu all’ottu marinai ancora vìi. U fasciami dell’opera via aìa risistitu. Quiddhu rumori di tamburu dicìa chi u cumandanti aìa fattu be a ripunì fiducia in quiddhu vilieru, ma u meddhu duìa ancòra incumincià.

Cu a chiglia insellata annant’a sicca, in cancalleu, quiddha muntagna di legnu pisanti, d’arburi e di vilatura, a u sigundu corpu, siccu e cuntinuatu cumi una jastimma o una mortimala, s’era abbattutu, sdirrivatu du tuttu, supra a fiancata di sinistra, e l’opera morta, calendi di pesu annant’a un spunzonu di granitu, s’era aperta cunù una melagranata.

Cinqui marinai, cumandanti cumpresu, erini finiti in mari e in un battì d’occhju, u boia aìa fattu ghjustizia, risucchiendisi quiddhi corpi a quarantametri di fundali, ai pedi da scalummata, undi u sprafundu imbulicaia d’alica u so ghjustu.

L’urtimi tre marinai erini rimasti appesi a murata, ma sutt’a quiddhi corpi di ventu e di mari era fin troppu chiaru chi quiddha, pusizioni era monda pricaria... Mentri da u faru incuminciaini a sintissi i primmi gridi e i fanalisti calaini a pricipiziu da u custoni, cu i cimmi pronti da lampà a mari, una nòa muntagna d’acqua s’era abbattuta annant’a u rilittu, arranchendisulu lestra a ffundu.

I tre marinai si n’erini andati cu vilieru, cu a cunvinzioni chi sarìa abbastatu rimanì aggantati a nuanta tonnellati di legnu pe sarvassi a peddhi, datu chi ancòra a iddhi gh’aìni dittu chi, cun tamantu legnu bonu, u mari nun si l’avarìa pudutu tinì pe monda a ffundu.

Mentri calaia arrascendi und’a scalummata, u rilittu aìa perzu i tre ommi chi avà, cunvinti finarmenti undi stagghja a virità, vulìni pruà cu a forza da dispirazioni a riturnà a galla. Ma aìni fattu poca strada : l’abiti zuppi e l’incerati gh’impidìni a risalita e u gurgònu chi s’era furmatu quàndu a venti metri u scafu aìa presu l’incalata verzu u fundu, si l’aìa purtati appressu.

In un mari, neru cumi a peci grega, quandu u faru aìa torna illuminatu a sicca, s’erini visti solu pezzi da murata, un arburu e un corpu ghjà vinutu a galla senza vita.

A mattina, dopu una nuttata in biancu de fanalisti, imputenti in tamantu disastru, u ‘entu aìa finarmenti allascatu, lascendi solu un po di mari longu. A mezzu migliu circa, in direzioni da sicca, una sagoma scura umbràia a cresta di l’ondi.

U vilieru chi facìa baffi da imperadori era riturnatu a galla. L’armatori gh’aìa rasgjò. Ma era vinutu abbuccatu, cu a chiglia in artu, dopu chi a zavorra di farina da stiva sinn’era andata in acqua e chi i deci ommi di ll’equipaggiu nun gh’aìni aùtu a suddisfazioni di virificallu.

U sprafundu und’u Canali avà s’era cagghjatu, e u soli artu, in quiddh’ottobbri baddhinosu, luccichendi a pilu d’acqua, facìa ligghì u nommi di quiddhu vilieru : « Lazzaro del mare ». E pe modu di dì, alumancu iddhu, in effetti, era risuscitatu.