Error message

  • Notice: Trying to get property of non-object in include() (line 39 of /home/users5/i/interromania/www/sites/all/modules/interRomania/ir_context_dossier/templates/block_context_dossier.tpl.php).
  • Notice: Trying to get property of non-object in include() (line 42 of /home/users5/i/interromania/www/sites/all/modules/interRomania/ir_context_dossier/templates/block_context_dossier.tpl.php).
  • Notice: Trying to get property of non-object in include() (line 42 of /home/users5/i/interromania/www/sites/all/modules/interRomania/ir_context_dossier/templates/block_context_dossier.tpl.php).
Versione :
Corsu

U vechju populu

Erani tutti accolti davanti à i porti di a cità, omini, donni è ziteddi, pà veda l’arrivu di a cuorta. In testa di u stolu viniani i stendardi è i fieri aculi chì diciani a praputenza è a superbia di l’armata rumana. Ùn si muviani mai in darru quissi quì ed erani sempri pronti à fà corra u sangui à nomu di u Sinatu è di u Populu di a cità cù i setti poghji.
U so passu era dicisu è sicuru. Si carriaiani appressu tamantu nivulu di pulvariccia.
In celi, u soli era altu aghjà. I spirioni si spichjaiani annant’à i spaddi currazzati di i suldati, lighjunarii è miliziani. Chì spiccu ch’eddi faciani incù l’elmi, i scudi è i lanci.
A campagna paria stoppa in quidda vighjilia di i calenduli di nuvembri. I tempi ùn erani ancu à rompa si. Quantu hè chì acqua, quici, ùn ci n’era più statu. A chì dicia chì a sicchina era stata mandata da i Dii Supremi da casticà l’omini ingrati è sfidati. A chì dicia chì da quì à pocu, falaria à ribucchera l’acqua. Infini, tutt’ugnunu cuntaia a soia.
Ma ùn era a poca acqua di cust’annu chì facia pinsirà u populu d’Aleria.
In i carrughji, in i stretti è in i strittioli ùn si sintia ùn fussi una scaccanata di donna o un mughju di carritteri. Macari in piazza magna, paria ch’eddu si vighjessi à calchì mortu. A statula di Ghjovi, in mezu, sposta à i sguardi di tutti, paria anch’edda tribbulata.
Un affanu chì nomu ùn avia s’era impussissatu a cità da capu à fondu.
Era stata mandata da Mariana apposta a cuorta. La ghjenti di quì dumandaiani aiutu.

Erami di vaghjimu, a staghjò a più pessima, è u populu di i muntagni daghjia capu à i so cirimonii. Ciò ch’eddi faciani quassù, in cima di i monti i più inalpiddati, si ni sapia altr’assà.
Ma ogni tantu, spizzata a vaghjimata, u ventu di quiddi sarri carriaia rimori di baddi tonti, brioni è scucculi. Tandu si vidiani da a piaghja certi fucarecci, oimedda, tanti steddi falati à infiarà i monti quant’è ch’eddi fussini cironi.
Era da sempri ch’eddi duraiani quiddi fochi. Erani di un populu vechju i muntagnoli, stravechju ancu è barbutaiani una lingua arraghita, cunfusa chì nimu la capìa.
I piaghjinchi, à mova in muntagna, ma ch’edda fussi. Andareti vo à scumbatta incù sti pasturacci peghji chè l’animali i più crudi.
I muntagnoli inveci, in piaghja, ci falaiani ogni tantu da fà pascia i so bandi d’animali à vicinu à u mari bonu. n'apprufittaiani pà barattà ciò chì l’abbisugnaia.
La ghjenti di i poghji è i cuddetti, à senta dì, erani parenti stretti incù quiddi di quassù.
D’altrondi, à l’epica di i festi, parechji attippaiani voltu i sarri.
È sempri à quiddi tempi, a vighjilia di i fochi, spariani uni pochi di citatini. È ùn c’era manera d’infattà li indocu…

Cust’annu a paura era in ignalocu. Tutti sapiani chì l’ira di u vechju populu si duvia scatinà sopr’à a cità.
Mesi fà, cinqui pastori erani falati pà venda i so casgi in piazza magna è s’erani azzuffati incù miliziani. Trè funi ammazzati è quidd’altri si ni turretini in i so rifughji impinzalati senza mancu lintà una parolla.
È duranti u vaghjimu, era sparitu nimu…

Quiddi di i muntagni, urgugliosi è vinditteri, ùn erani avvezzi à sminticà un affrontu cumpagnu.
Da tandu, natu in i monti è i vangoni, si sintia un frombu di tamburi è tamburini chì ùn la facia più finita. À a prima u rimori si ni firmaia luntanu è paria tonu.
Ma avali, è fà è fà, più andaghjia, più ingrussaia.
Una timpesta era pà scatinà si.

Ci vulia à rassirinà la ghjenti di u lucali è fà la finita una volta par bè incù i rituali tonti è l’usi salvatichi di i muntagnoli.
U vechju Sribonius Libo, u pracuratori, avia mandatu à chjamà u rinforzu. È avà ch’edda era quì a cuorta, l’ufficiali s’erani aduniti in palazzu publicu.
À discorra c’era u tribunu militaru Sestius Asellius cumandanti di i suldati ghjunti da Mariana, u ligatu è amicu di Libo, Domitius Bassanius.
Asellius era comu trasandatu è parlaia lestru :
- I pudemu stirpà faciuli. À senta à tutti, duman’è sera s’accoglini i muntagnoli, da cilibrà i so dii pazzi. Affacchemu tandu, li piumbemu addossu com’è u falcu annant’à levra.
- È s’eddi s’impostani in i strittoni chì coddani à l’insù ? dissi Bassanius.
Quidd’altru s’incaldamaia è di stizza, strignia u manicu di u gladiu appiccatu à a cinta.
- Chì ah ! ufficiali è citatini di sangui latinu t’avariani calcosa à tema in Corsica ? avemu da avè u sbelu di uni pochi di pasturacci puzzicosi peghju di l’animali ? femu li senta a putenza di Roma è di i so leghji. A stirpera ch’edda firmessi da pruverbiu.

Bassanius li missi una mani annant’à a spadda :
- Cheta, o Sè, a guerra ùn la li pudemu fà. S’è no mittimu u rivoltu in i paciali muntagnoli, a saparè tù dopu ciò chì pò succeda. Apprufitemu di a noscia paci è quiddi di quassù, ebbè lachemu li campà ad usu soiu. Chì ni pensi, o Libo ?
- À dì la franca, sogu com’è suvaru sopr’acqua. Ùn la mi sentu di mova una guerra, ma mi mettini u fretu addossu i raconti ch’eddi facini i paisani.
- Steti à senta, o ghjenti, dissi Bassanius, cuddà in quiddi troncacoddi di notti tempu, mancu à pinsà ci. No, quaninsù ùn semu pratichi. Inveci eddi, ci battini dipò u prima alboriu di u mondu. Sò in casa soia. È in u silenziu di a sala aghjunsi : è ci hè calcosa ch’aspetta è chì vattà quà sù…
A so facia era mutata, comu s’edd’era scritta da u pinseri, dopu à st’ultimi parolli.
S’arrabbieti Sestius :
- Innò, a Corsica hè pruvincia rumana puntu è basta. È i to chjachjari à veghja ùn mi facini paura à mè.
Bassanius ùn la vulia lacà vinta à Sestius :
- S’è ùn ci hè manera di fatti scambià di canzona, andemu ci ghjà di ghjornu quandu a luci binidetta di u soli metti à u ruveddu ogni mali… Saremu sempri à tempu à infattà li in i so casteddi.
Ma Sestius mittia di corru in a ghjerba :
- Innò po, s’è n’attimpemu, a saparè tù ind’eddi sò capaci à scaturì.
Parsi scunvintu u pracuratori. Parlendu è bè, andeti versu u balcò chì fighjulaia i muntagni grisgi.
- Eccu ciò ch’e aghju dicisu : dumani à l’abrucata, una cumpagnia pigliarà capu in sù è faremu piantà issa cumedia prima ch’eddu cunturressi calcosa chì una sciabula ùn lu pò tumbà. Intupparemu uni beddi pochi di i so strigoni è capimuntagnoli. Lacaremu ch’eddi fughjini tutti quidd’altri. Cusì s’appaciarà piaghja è muntagna.
- Semu ad ordini è cumandi, o Pracuratò, dissini insemu Sestius è Bassanius.

Pianament’è bè, u mondu pirdia a so luci è si sculuria tuttu. Si truvoni tandu. U vechju Scribonius Libo era scafiulatu ; l’ultimi spirioni chì si ni muriani si spichjaiani annant’à a so fronti fiera.
Bassanius appaghjaia i labri è stignia i masseddi com’è pà dì ch’edd’era cuntrariu. U ghjovanu Asellius, sticchitu di superbia incù a so curazza lucichenti, lampaia sguardi sprizzenti à drittu è à manca.
I lighjunarii è i miliziani, buliati è sbandati, raghjanaiani ad altu. I so boci ribumbaiani forti è sdiciani, quant’è ad essa in u tempiu di calchì diu stranu o propiu in un locu chì u si saria impussissitu a morti.
U soli chì era pà sprafundà si maculaia di sangui a cità. U rimori di i tamburi ùn piantaia mancu pà mora. U circondu tuttu quantu era intrunatu.
Quandu vensi l’ora di mova si, uni pochi di i suldati si ni firmetini insischiti.
Ma i brioni è i cumandi secchi i fecini piglià sù listessu. Aviani avutu i guai è l’arguai à scunvincia à calchissia da astradà li pà quiddi viotuli viziosi è quiddi troncacoddi voltu i pinzi. Infini chì un ghjovanu pastori di razza rumana li feci da guida.
A cuorta si muvia versu i muntagni maladetti.
In celi, a flaci d’arghjentu di a luna lucicaia da sopr’à i sarri. Parò, à misura ch’eddi cuddaiani, i tamburi, inveci di tacia, crisciani è crisciani. Pichja è ripichja è torra à pichjà in una baldenza trimenti. A prisenza di a cuorta ùn daghjia ombra à nimu. I sunadori faciani contu ch’eddi ùn ci fussini micca. Faciani da maestri eddi.
Avali, ci vulia ad aruchjà da mezu à scogli, petri, chjappi è chjapponi. À i suldati li vinia mal’assà à piglià avanti chì u stradiolu, à quandu si vidia, à quandu li sfughjia. È ci vulia à scumbatta in certi scuponi è machjoni chì v’arrampicaiani è vi sfranfagliaiani incù i so ranfii.
Ghjunsini à quiddu locu chjamatu i Strittoni nieddi, feti contu dui grossi sciappi arritti chì pariani calanchi. Si feci più forti u trambustu. In tondu à eddi, u lumu di i dedi li facia scopra un mondu di fandogna : faii invurpati, castagni è pini lampati da u ventu, sfarcagliamati, cantoni com’è bestii strasurdinarii. Tuttu paria vivu. Macari i zenni è i pini s’erani trapessi pà abadà u viaghju strapiddatu di a cuorta. I suldati viaghjaiani à pedi è dopu à una stonda, à l’ufficiali dinò l’era tocca à lintà i cavaddi. Più andaghjia, più u viotulu astrittia. Presini a dicisioni di lacà l’animali quici incù deci suldati, chì nimu vinissi à furà li.

È codda, è atteppa, è viaghja è smanca u pedi. Dopu à una stonda, a strada ùn ci era più l’arti di sceglia la indocu. Ùn era faciuli à fà avanzà duicentu omini ind’è l’aresti. Tandu, in u bughju, à l’assindotta, cuddò unu stridu chì missu u sbelu à i suldati i più vechji. Vinia da i cavaddi liati quà inghjò. Aviani stridatu i cavaddi, micca sfrimitatu innò, stridatu. Chì ci sarà po statu ?
È chjama è chjama, ma i lighjunarii stati incù l’animali ùn irispundiani. Soli si sintiani quiddi stridi chì vi mittiani u fretu addossu.
À listessu tempu, i cresti di u circondu s’infiaretini. A cuorta era accampata da u spaventu.
In testa di u stolu, u ghjovanu pastori era comu un tontu. Di colpu, presi in manu u so stilu è u s’infilzeti in mezu pettu. Inghjiru à eddu i suldati ùn potini fà nudda è fighjulaiani, sbiancati. Era sdragatu in un pozzu rossu. U so visu era unu smingulu di paura. Natu, era natu quì è i muntagnoli i cunniscia.

U lumu di i dedi vensi pocu è i brioni di i lighjunarii si mischietini incù quiddi di i cavaddi. L’aria si cutrò. A cuorta si ni firmeti susta. Intondu, si sintia un gran’ sciappitumu d’ali com’è ch’edda passessi calchì ciormula sprapusitata.
Ad un trattu, si spensini i lumi. In celi, ùn si vidia mancu più una stedda ; a strada di Roma era sparita, a luna era scappata. A notti s’inghjuttia tuttu.
U bughju inguttupeti u mondu. Ùn c’era più chè i fiari viziosi di i fochi accesi annant’à i cresti : erani rossi è ciaddi è v’abbagliacaiani.
In quà è dà, si vidiani ombri storti chì sbraccitaiani è saltarinaiani. Si piseti un ventu propiu scaturitu da l’abissi infirnali. À i suldati, li paria d’essa in un battellu sciambuttatu da a timpesta à mezu mari.
L’omini mughjaiani ma ùn si sintiani più. Ùn si sintia chè i tamburi. Appruvetini à luttà i lighjunarii di Roma a superbia. Ma comu fà pà aguantà calcosa chì ùn si vedi, calcosa ghjuntu d’altrò. À chì vulia scappà è piglià à l’inghjò, ma ùn la li faciani à mova si. À chì scumbattia à sciabulati in u bughju, minendu u cumpagnu. Certi erani torri tonti aghjà.
In cor’ di u spaventu, solu u vechju Scribonius paria dicisu è sirenu.

In i strittoni nieddi, funi ammazzati tutti,
è i tamburi ribumbaiani sempri…