Ragiunata
A Corsica in u Miditarraniu

Ascultà una volta l’insemu di u testu lighjendu lu
(Ecouter et lire des yeux tout le texte)

A Corsica faci parti di l’isuli più maiori di u Miditarraniu. Ma di pettu à i so sureddi maiori com’è a Sicilia, a Sardegna o Cipra hè mondi menu pupulata, forsa par via di u so carattaru geugraficu mondi muntagnosu.

 

Da isula, ùn hè tantu pinalizata da i distanzi incù a « terra ferma ». Hè situata in u Golfu di Ghjenuva è a custera taliana li veni solu à centu chilometri. Chì osinnò, l’isula si godi un locu à bastanza centrali in u « Mare nostrum », ciò chì spiega i diversi influenzi culturali è linguistichi duranti a so storia marcata da invasioni multiplici è da ugni latitudini.

 

A storia di l’ultimu millenniu hè cursa principalamenti da trè tempa : u tempu pisanu, quiddu ghjinuvesi è infini francesi. Ma da l’Antiquità à u Midievu, l’isula cunnosci i Grechi, i Rumani o i Sarracini, par asempiu. Di siguru, tutti sti passeghja ùn stani micca senza lacà una stampa culturali è archititturali chì metti propiu a Corsica à u centru di u Miditarraniu.

 

Culturalamenti, hè cunsidarata Miditarrania Uccidentali. A lingua corsa, par indittu, faci parti di l’arghja italo-rumanza. A lingua, elementi centrali di l’identità affirmata di l’isula, faci parti di l’emergenza rumanza chì poni in ghjiru à i rivi nord di u Miditarraniu l’insemu di i lingui di matrici latina (più maiori o più minori) ch’è no cunniscimu oghji. In u frattempu, u corsu si farà unu cù i diversi influenzi, i principali essendu quidda tuscana poi, da dui seculi, quidda di u francesi.

 

Al di là di sti particulari, a miditarraneità di a Corsica si ritrova in parichji altri criterii. Carattari genetichi, valori è raportu à quidd’altru, cucina, panni, usi cumunitarii è rilighjosità. Oghji, malgradu un’uccidentalizazioni forti à liveddu di l’evuluzioni glubali, a nova immigrazioni insirisci dinò l’isula in u Miditarraniu sud postu chì a Corsica accoddi cumunità magrebini è purtughesi impurtanti.


Eserciziu : Avà stà à sente u titulu è ripete u titulu


(Ecouter le titre et répéter le titre)