ORTOLI X

A SUPPA DI PETRI

 

 

Culurinda, chi campava in Pratavonu incu i so quattru figlioli avia persu u so maritu, mortu pà vià d’una vindetta. 

Era povara è un sapià comu fà pà dà capu à  tamanta famiglia.

 

Avia una suredda chi si chjamava Culomba. Edda era ricca è un mancava di nudda,  sposa di  u filiolu d’ un Capurali genuesu

chi avia toccu  una parti maio di a vaddi.

 

Un ghjornu chi Culurinda battia a fami più che maï, a dumandatu à Culomba di dà li una coppula, pà modu dì a mità di un panettu d’orzu. 

Quidda li dici che no, ch’ùn la vulià mantena, mà piutostu, li prupponi di dà li un paniolu tutt’i ghjorni à cundizioni ch’edda li fessi u so pani.

 

Eccu dunqua Culurinda à u serviziu de Culomba, tutt’i ghjorni à fà u pani, ma un paniolu ùn pudia dà à manghjà à tutt’a so famiglia !

 

Alora quand’edda avia finitu d’impastà, vultaia in casa senza lavà i so  mani pièni di pasta, è incu issu pocu di pasta è acqua calda,

si  faciia un pani cottu pocu famosu è pocu  nutritivu  pà i so zittedi, chi erani purtantu  bianch’è rossi di saluta !

 

I zittedi di Culomba, bench’è ricchi è techji di tanta bona robba, eddi erani magranchjini è mischineddi ! Una cosa chi Culomba, ghjilosa,

 un pudia suppurtà. Si dumandava sempri comu era pussibili.

 

Tandu li veni un’idéa.  Allora chi Culurinda un c’era,  parchi facia u  pani pà edda, Culomba andetti indè a so suredda pà veda cio ch’eddi manghjavani i zittedi.

 

Allora o beddi zittè, aveti manghjatu sta mani ? »

-« Iè o zì ! «

Ѐ  chi c’era di bonu ? »

-« Pani è parnici ! affari di casa ùn si ni dici. Inno è pà rida ! mamma ci a fatu   

    un pani cottu infarinatu »

Infarinatu ? A farina induva l’a présa ? »

-»Quand’edda ghjunghji d’avè fatu u vostru pani, a i mani carchi di pasta. Allora

  tandu  i lava in acqua calda  è incu iss’acqua infarinata è u paniolu ci faci da ,manghjà ».

 

-«  Mi mi mi chi Culurinda m’arruba a pasta chi li ferma nant’à i mani!» si dissi a suridaccia ! » Hè bè avà, ci vulara ch’edda si lavessi i mani primà di vultà in casa !

Ѐ po  si cuntintara d’a mità di un paniolu !»

 

Ѐ cusi feci ! L’idèa era bona chi senza quiddu pocu di pasta, u pani cottu pà i zittedi un valià più nudda. Di più,   una mità di paniolu !

Tandu so divintati magri  è malatosi comu i figlioli di Culomba. 

 

Un c’era più nudda à manghjà , i zittedi di Culurinda pienghjiani nott’è ghjornu,  è a so mamma ùn sapià più comu fà. Pà circà di dà li u pocu di curaghju,

li dici ch’edda parti à cumprà un pocu di carri pà tianu, ma in fatti, volta ind’è a so suridaccia Culomba pà dumanda ùn pocu di pani, ma quiddà l’à mandat’à prumina.

 

Allora addispirata, Culurinda piglia trè beddi petri di fiumu è l’infasciuleghja di carta.

 

Ghjunt’in casa allegr’è cuntenti, dissi à i figlioli :

 

-«  Eccu trè beddi pezzi di carri di vittedu, faremu un brodu ! O beddi zitè,

   mettiti ùna paghjola à u focu pièna d’acqua à boddà !  è dopu andetti à

    ghjuca, vi chjamaraghju quandu u brodu sara cottu»

 

A povara mamma metti i trè petri in a paghjola è un beddu focu chi facià divintà rossu u brandali.

 

Un n’aviani ne laziù ne forza di ghjuca, i zittedi, è di quand’in quandi , s’affacaiani :

O mà, è cotta a carri di vittedu »

-« aspittemu dino un pocu i me filglioli, ci voli u tempu ! » è si volta piinghjendu !

 

Ma eccu chi si senti picchja à a porta :

-        Pan ! Pan !

 

Era un povaru andaccianu chi dumandava l’alloghju pà a nuttata, è ancu un bucconu  à roda,

chi t’avia a fami !

 

Ừn n’avemu nudda u me povar’omu, manc’un pezzu di pani è i    me zitteddi so famiti

    anch’eddi “

-“ Allora lacheti mi entrà à scaldami un pocu à u fuconu!

-«  O mà,  lachemu lu entra chi prestu a carri sara cotta è li ni daremu un pezzu. »

 

L’omu passa a porta è vedi a paghjola :

-«  chi c’è chi cocci »

-«  è carri di vittedu » dissi u più maio.

 

Pà darettu, a mamma faci motu à u povaru, comè dì : ùn n’è mica vera !

Ѐ pianu piani li faci capiscia ch’eddi so petri !

 

L’omu a capitu tuttu !

 

O madama, mi pari che vo vi sbaglietti. Apritti a paghjola è vidareti ch’edd’hè

    carri di vittedu »

 

Cusi feci ! Miraculu, Era carri chi cucciia, tè beddi pezzi ! I zitteddi saltaiani di gioia

E battiani i mani ! 

-«  Ava ci voli pani, casgiù e un pocu di vinu, Andetti subitu in cucina è vidaretti !

 

A povara mamma era svagulata ! Comu i petri di fiumu  so divintati carri di vittedu ?

 

In cucina truveti pani è vinu, è in cantina c’era brocciù è casgiù , prisuti, lonzi , salami  pesi à i canteddi...

 Un miraculu! Un c’era che u Signori  pà fà cosi simuli.

 

 

Culurinda  s’avvinochja à i pedi di u santu chi vinia di rendà li a vita è cuntintà i so zitteddi !

sogu tuttu cio ch’è accadutu « dissi u Santu.

 

 Iè,  era un Santu chi avia intesu i lamenti d’issa povara donna, è avia vistu ancu comu a so suredda Culumba l’avia ingannata !

-« Da oghji è fin’à vostra morti, un n’avareti  mai bisognu di nudda, vo è i vostri zittedi.

 Ma Ci vole chi Culomba  paghi a so cattivezza. Sta sera a so casa sara brusgiata è un n’avara più nudda ! »

-«  Vi ringraziemu milli volti, caru Signori, mà ùn fatti nudda  à a me suredda !«

 

Ma in a nuttata, tutt’i bè di Culomba ani brusgiatu ! Ricca ch’edda era, divinto a più povara di u lucali !

Ѐ dà issu ghjornu, curria in carrughju dumandendu à manghjà !

 

Ma nimu ùn l’aiutava parchi tutt’u mondu cunisciia a so cattivezza ! Allora và à veda à Culurinda :

O a me suredda, so morta di fami, da mi qualcusedda à manghjà !

-« Posa è manghja quant’è tu voli,  a me suredda, Diù a missu a mani sopr’à nostra casa è ùn ci manca  più nudda.

Si a to casa è sparita, stati ni qui incu noï chi ti vulemu bè« 

 

Era una santa , Culurinda ! Ani campattu felici  tutt’insemi, dà issu ghjornu è fin’à l’ultimu pà a gracia di Diù .

 

Com’ùn po scappà u pientu,  quandu si senti cosi simuli ?